Rozmowy o tłumaczeniu książek
Episodes
Monday Dec 09, 2019
Monday Dec 09, 2019
Odcinek z cyklu "Przy winie o tłumaczeniu: Stół widzialnego tłumacza", w którym tłumacze opowiadają o zmaganiach z problemami napotykanymi w przekładzie.
Na spotkaniu, które odbyło się 20 stycznia 2019 roku, Agata Kozak opowiedziała o problematycznej sytuacji, kiedy wizja zleceniodawcy jest inna niż wizja tłumaczki, i o próbach jej rozwiązania.
W żywej dyskusji udział wzięli: Dorota Konowrocka-Sawa, Gwido Zlatkes, Aga Zano, Piotr Szymczak, Irena Makarewicz, Katarzyna Markowska, Katarzyna Rosłan, Łukasz Witczak.
Monday Nov 04, 2019
Monday Nov 04, 2019
Przedstawiamy pojedynek stoczony przez parę znakomitych i wielokrotnie wyróżnianych tłumaczy, Beatę Geppert i Tomasza Swobodę.
Beata Geppert – tłumaczka literatury, zajmuje się też tłumaczeniami konferencyjnymi. Jej przekład Listów z Rosji de Custine’a, wydany w londyńskim Aneksie (1985), otrzymał Nagrodę „Literatury na Świecie” za debiut. Ponadto przetłumaczyła m. in. Mapę i terytorium, Uległość, Interwencje 2 i Serotoninę Michela Houellebecqa, Rewolucje J.M.G. Le Clézio, Dialogi zwierząt Colette oraz Dzikusów Sabriego Louataha.
Tomasz Swoboda – eseista i tłumacz, autor książek To jeszcze nie koniec? (2009), Historie oka. Bataille, Leiris, Artaud, Blanchot (2010) oraz Powtórzenie i różnica. Szkice z krytyki przekładu (2014). Laureat nagrody „Literatury na Świecie” za przekład oraz Nagrody im. Andrzeja Siemka za Historie oka. Członek kapituły Nagrody Literackiej Gdynia. Tłumaczył na polski Baudelaire’a, Nervala, Bataille’a, Leirisa, Sartre’a, Barthes’a, Caillois, Starobinskiego, Didi-Hubermana i Le Corbusiera, a także serię komiksową Ariol. Pracuje na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego.
Tłumaczonym fragmentem były pierwsze strony książki Le Livre de ma mère Alberta Cohena (1895-1981), dzieła, które Albert Cohen poświęcił swojej matce zmarłej we Francji będącej wówczas pod niemiecką okupacją. Książka ta – pisała Wisława Szymborska we Wszystkich lekturach nadobowiązkowych – „niełatwo pozwala się określić jednym słowem – bo to i lament Hioba, i synowska pieśń nad pieśniami, i medytacja współczesnego Eklezjasty nad nędzą ludzkiego życia. To również hymn wyśpiewany całemu światu na chwałę wszystkich matek i tej jednej, jedynej. A także pamiętnik sięgający czasów dzieciństwa. Ale przede wszystkim książka ta jest wiernym zapisem cierpienia po stracie najbliższej osoby”.
Warto ściągnąć oryginał oraz oba przekłady stąd.
Przekłady przeczytał Andrzej Mastalerz. Tekst do tłumaczenia wybrał i w pojedynku sędziował Krzysztof Umiński, członek STL, tłumacz z języka angielskiego i francuskiego, publicysta i scenarzysta.
Nagranie powstało 29 września 2019 roku na scenie Laboratorium przy Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku Ujazdowskim w Warszawie. Pojedynek towarzyszył obchodom Międzynarodowego Dnia Tłumacza i zarazem dziesięciolecia Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
---
Chętnie wysłuchamy Waszych uwag i sugestii pod adresem podcast@stl.org.pl
Monday Aug 26, 2019
Monday Aug 26, 2019
Odcinek z cyklu "Przy winie o tłumaczeniu: Stół widzialnego tłumacza", w którym tłumacze opowiadają o zmaganiach z problemami napotykanymi w przekładzie.
Na spotkaniu, które odbyło się 20 stycznia 2019 roku, Katarzyna Rosłan opowiadała o problemie z tłumaczeniem nazw własnych, z czego wywiązała się żywa rozmowa, w której udział wzięli:
05:34 Katarzyna Marczewska
06:01 Piotr Szymczak
07:10 Agata Ostrowska
07:16 Aga Zano
07:21 Gwido Zlatkes
07:52 Irena Makarewicz
08:00 Jacek Żuławnik
08:06 Piotr Szymczak
08:21 Katarzyna Marczewska
09:18 Gwido Zlatkes
09:48 Agata Kozak
10:49 Aga Zano
12:34 Kasia Rosłan
13:48 Dorota Konowrocka-Sawa
14:30 Aga Zano
15:53 Piotr Szymczak
16:33 Irena Makarewicz
17:15 Łukasz Witczak
---
Na przekład jest podcastem Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, organizacji, która od 2009 roku zrzesza tłumaczy i tłumaczki książek, działając na rzecz lepszej widoczności zawodu, godziwych warunków pracy i życia oraz przyjaznych kontaktów między tłumaczami książek w Polsce i na świecie.
Na stronie Stowarzyszenia (stl.org.pl) można znaleźć dużą bazę ogólnodostępnej wiedzy dla osób zainteresowanych pracą tłumacza literackiego, a także kontakty do tłumaczy i tłumaczek zrzeszonych w STL.
Jeszcze więcej danych i informacji na temat aspektów finansowych, prawnych i organizacyjnych dostępnych jest dla zalogowanych członków.
Chętnie wysłuchamy Waszych uwag i sugestii pod adresem podcast@stl.org.pl
Monday Jun 24, 2019
Monday Jun 24, 2019
Przedstawiamy nagranie dyskusji panelowej Uwaga na tłumacza z udziałem Leszka Engelkinga, Magdy Heydel, Antonii Lloyd Jones, Julii Różewicz i Tomasza Swobody.
Dyskusja odbyła się 5 czerwca 2019 roku w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu i była częścią konferencji naukowej "Czynnik ludzki w przekładzie literackim - teorie, historie, praktyki" (5-7 czerwca 2019) zorganizowanej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu przez Humanistyczne Konsorcjum Naukowe, łączące Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rozmowę prowadzili Borys Szumański i Weronika Szwebs. Poruszono szereg tematów, m.in:
- Tomasz Swoboda o niedoskonałościach, błędach i niezrozumieniu oryginału w pracy tłumacza
- Leszek Engelking o językowej alienacji tłumacza, który z natury działa na pograniczu języków
- Magda Heydel dopowiada o niezrozumieniu oryginału oraz tłumaczeniu jako procesie poznawczym i interpretacyjnym
- Julia Różewicz o swojej perspektywie jako wydawczyni i tym, jak wpłynęła ona na jej pracę tłumaczki, a także o sytuacji na polskim rynku książki i poprawianiu oryginałów
- Antonia Lloyd Jones o realiach promowania polskiej literatury w świecie anglojęzycznym i
- Magda Heydel o widoczności tłumaczy
A także wiele innych zagadnień, m.in. kwestię retranslacji (tłumaczenia na nowo książek mających już przekłady), presję rynku na jakość tłumaczeń, budowanie środowiska tłumaczy, poprawianie autorów nieżyjących itp.
Autor fotografii: M.Kaczyński © CK ZAMEK
Uwaga: W spotkaniu na żywo do wypowiedzi Julii Różewicz na temat liczby publikowanych w Polsce książek wkradł się błąd arytmetyczny. Tutaj, w wersji podcastowej, błąd został usunięty i dane podane w odcinku są miarodajne.
Monday Mar 18, 2019
Monday Mar 18, 2019
Jako osobny odcinek zamieszczamy wystąpienie Marka Bieńczyka -- znakomitego tłumacza (m.in. Milana Kundery, Emila Ciorana i Rolanda Barthes’a), pisarza (laureata Nagrody Nike), a także eseisty, romanisty i znawcy wina -- na gali wręczenia Nagród im. R. Kapuścińskiego.
Tekst, zatytułowany Zwierciadło i mur, jest laudacją dla Véronique Patte, zwyciężczyni nagrody w 2019 roku, tłumaczki Kapuścińskiego i innych pisarzy polskich i rosyjskich na język francuski.
Grafika: Bruno Casonato na Flickr (licencja CC).
Monday Mar 11, 2019
Monday Mar 11, 2019
4 marca 2019 roku w warszawskim Teatrze Ateneum przyznano dwie równorzędne nagrody dla tłumaczek Ryszarda Kapuścińskiego, Agaty Orzeszek (na hiszpański) i Véronique Patte (na francuski).
Galę poprowadził Mariusz Szczygieł, fragmenty prozy czytała Krystyna Czubówna, laudacje laureatek wygłosili: Abel Murcia Soriano oraz Marek Bieńczyk.
- Przedstawienie laureatek Nagrody dla tłumaczy Ryszarda Kapuścińskiego za całokształt twórczości
- Ogłoszenie nagrody dla Agaty Orzeszek, tłumaczki Ryszarda Kapuścińskiego na język hiszpański
- 04:23 Ambasador Hiszpanii, Francisco Javier Sanabria Valderrama (tłumaczy Aleksandra Cywińska, tłumaczka Ambasady Hiszpanii)
- 08:55 Rozmowa Mariusza Szczygła z dr Amelią Serraler Calvo
- 16:47 Krystyna Czubówna czyta fragment autorstwa Agaty Orzeszek z książki Podróże z Ryszardem Kapuścińskim
- 26:58 List od Agaty Orzeszek (odczytuje Aleksandra Wiktorowska)
- 33:32 Laudację Agaty Orzeszek wygłasza Abel Murcia Soriano
- 49:32 W imieniu ambasadora Francji przemawia Georges Diener (tłumaczy Frédéric Constant, Institut Français de Pologne)
- 53:03 Agnieszka Rasińska-Bóbr (Instytut Książki) o dokonaniach tłumaczeniowych Véronique Patte
- 54:58 Krystyna Czubówna czyta fragment autorstwa Véronique Patte z książki Podróże z Ryszardem Kapuścińskim (przeł. Agnieszka Bojanowska)
- 61:24 Wręczenie nagrody i podziękowanie Véronique Patte
- 66:30 Wywiad Mariusza Szczygła z Véronique Patte
- 71:57 Zwierciadło i mur: laudacja Marka Bieńczyka dla Véronique Patte
- 84:54 Krystyna Czubówna, Véronique Patte i Amelia Calvo czytają fragment z "Imperium" w trzech językach
Monday Jan 21, 2019
Monday Jan 21, 2019
10 listopada 2018 roku w Warszawie odbyło się spotkanie Stołu Widzialnego Tłumacza, na którym ośmioro tłumaczy opowiadało o napotkanych problemach tłumaczeniowych i rozmawiało o zaletach i wadach możliwych rozwiązań.
Tak powstały cztery nagrania pokazujące, jak tłumacze myślą o tłumaczonych przez siebie tekstach. W trzecim odcinku problemy przedstawiają Jakub Jedliński, który w historycznym źródle musiał stylem oddać niską pozycję społeczną jednej z postaci, i Piotr Szymczak, który opowiedział o pewnej grze słownej i problemie zwięzłości angielskiego i rozwlekłości polskiego. W dyskusji udział wzięli również: Dorota Konowrocka-Sawa, Rafał Lisowski, Irena Makarewicz, Agata Ostrowska, Gwido Zlatkes i Jacek Żuławnik.
Spotkanie prowadziła Dorota Konowrocka-Sawa, przewodnicząca oddziału wschodniego Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Wednesday Jan 02, 2019
Wednesday Jan 02, 2019
Spotkanie z tłumaczką z języka francuskiego Anastazją Dwulit w ramach Galerii Tłumaczy u Gwidona Zlatkesa.
Anastazja Dwulit wybrała jedyny możliwy zawód dla osoby z jej nazwiskiem. Przedstawia się jako "tłumaczka książek niepopularnych, napisanych przez autorów znanych (Ciorana, Prousta, Ionesco, Derridę) i nieznanych (nie ma co wymieniać, bo nieznani). Nie przełożyła niczego poczytnego ani nawet pożytecznego (czeka na propozycję przekładu bestsellerowego poradnika)."
Nie lubi teoretyzować, ale licząc, że inni lubią, zagaiła krótko – o granicach swobody tłumacza, o tym, jak i po co tłumaczyć rzeczy już przełożone, o tym, co widzi tłumacz czytając tłumaczoną (nie przez siebie) książkę oraz o tym, dlaczego czytelnicy mają do niego pretensje. Wywiązała się burzliwa dyskusja, którą z przyjemnością tutaj prezentujemy.
Poruszane tematy:
00:38 - Anastazja Dwulit przedstawia tłumaczoną książkę i związane z nią problemy.
08:33 - Katarzyna Makaruk (Kaja) opowiada o doświadczeniu redagowania własnych swobodnych rozwiązań.
10:02 - Piotr Szymczak dorzuca trzy grosze o adaptacjach w kontekście tomiku Memorial: A Version of Homer's Iliad Alice Oswald
12:37 - Katarzyna Raczkowska o intertekstualności.
13:01 - Anastazja D. o przekładach jako adaptacjach teatralnych.
14:42 - O nowych i starych przekładach, m.in. W stronę Swanna w przekładzie Krystyny Rodowskiej.
15:49 - Nowe przekłady jako dialog z istniejącymi.
16:11 - Gwido Zlatkes o rosnącej widzialności tłumaczy na rynku książki.
16:56 - Anastazja o nędzy zawodu tłumacza literackiego - oponuje Katarzyna Marczewska.
18:09 - Anastazja o problemie niewyrażalności i twórczej roli tłumacza.
19:19 - Kaja o tłumaczu jako czytelniku.
19:44 - Gwido o różnicy między wiernością autorowi oryginału a wiernością językowi przekładu.
20:57 - Anastazja i inni nie dają się łatwo przekonać.
22:23 - Magda Kowalska twardo staje po stronie inwencji i sięga po najcięższy kaliber oręża: Tadeusza "Boya" Żeleńskiego i Stanisława Barańczaka.
25:33 - O przygotowaniach do pracy nad przekładem i presji czasu
26:33 - Gwido wraca do translatorskich rozbójników i profesjonalnych standardów. Pojawiają się Szwejk, etyka i Kubuś Puchatek.
30:27 - Kaja wraca do kwestii tłumacza jako czytelnika w świetle interpretacji.
31:03 - Aleksandra Niemirycz o słabościach przekładów Barańczaka. Kaja i Piotr bronią jego dobrego imienia; o kontekście historycznym przekładu.
33:15 - Aleksandra jeszcze o nieetyczności wolnego przekładu.
34:10 - Piotr o śmierci kanonu i wynikających stąd problemach.
35:40 - Katarzyna R. o językotwórczości i kulturotwórczości przekładu.
36:46 -Katarzyna Marczewska przytakuje i przytacza argumentum ad Jerzy Jarniewicz.
38:23 - Aleksandra o historycznych różnicach w pojmowaniu wierności przekładu.
40:19 - Piotr o niezrozumieniu naszej roli jako tłumaczy.
42:09 - Anastazja jeszcze raz porusza kwestię powtórnych tłumaczeń i zaznaczania ich odmienności.
45:08 - Magda o problemie parodii stylistycznej w przekładzie.
Monday Oct 08, 2018
Monday Oct 08, 2018
Rozmowa o tłumaczeniu tekstów piosenek zorganizowana przez Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury, EUNIC Warszawa i Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce w Międzynarodowym Dniu Tłumacza, 30 września 2018 r.
Udział wzięli: Carlos Marrodán Casas, Filip Łobodziński, Renata Putzlacher, Stanisław Waszak. Prowadzenie: Michał Nogaś. Rozmowa odbyła się w Laboratorium Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie.